Epoka literacka dwudziestolecie międzywojenne
Masz problem z zapamiętaniem najważniejszych informacji dotyczących epoki dwudziestolecia międzywojennego, która jest potrzebna do matury? Poznaj lepiej naszą pomoc naukową w PDF. W przypadku pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu.
Czas trwania epoki literackiej dwudziestolecia międzywojennego
Epoka literacka dwudziestolecie międzywojenne trwała od 1918 roku (zakończenie I wojny światowej) do 1939 roku (wybuch II wojny światowej).
Nazwa epoki literackiej
Nazwa dwudziestolecie międzywojenne odnosi się do ram czasowych epoki i długości jej trwania.
Postrzeganie świata, Boga i ludzi w epoce
Wybuch I wojny światowej w 1914 roku wpłynął na powstanie nowych prądów kulturalnych, niosących rewolucyjne zmiany. Rozpadły się cesarstwa, które uchodziły za niezniszczalne, zniknął stary porządek Europy i zmienił się układ sił politycznych. Zmieniły się także wyznawane kodeksy moralne, do głosu dochodziły inne niż wcześniej wartości. Pojawienie się filmu i radia zapoczątkowało dominację kultury audiowizualnej i rozwój tzw. kultury masowej (popularnej). W Polsce cieszono się z odzyskania niepodległości. Czasem jednak upadały kolejne rządy, wzrosło bezrobocie, robotnicy strajkowali spadła produkcja przemysłowa.
Gatunki literackie w epoce
Powieść psychologiczna – odmiana powieści, której głównym tematem są przeżycia wewnętrzne bohatera, jego doznania, emocje, relacje z innymi ludźmi i sposób odbierania świata.
Powieść awangardowa – zrywa z wyznacznikami literatury realistycznej, a więc zniekształceniu ulegają kategorie takie, jak fikcja werystyczna, spójność akcji, logika przyczynowo – skutkowa wydarzeń.
Dramat awangardowy – cechą tego gatunku jest zerwanie z zasadami dramatu tradycyjnego. Czasoprzestrzeń ulega tu zatem wyraźnej deformacji, często o cechach groteski lub absurdu. Akcja staje się zbiorem luźnych epizodów, które nie są ze sobą powiązane na zasadzie przyczynowo – skutkowej. Stylistyka dramatu awangardowego jest synkretyczną mieszaniną różnych poetyk, często przyjmuje postać parodii i trawestacji. Oddaje ona przypadkowość ludzkiego losu, absurd historii czy kryzys humanistycznych wartości.
Tematyka epoki literackiej
Cele i cechy literatury
Typowy bohater
- Szary człowiek – niczym się nie wyróżnia, anonimowy, często robotnik lub chłop.
- Inteligent – wyobcowany ze społeczeństwa.
Typ autora
- Zwykły człowiek
- Eksperymentator
Wybitni filozofowie dwudziestolecia międzywojennego
- Edmund Husserl – jego koncepcja poznania i metoda opisu zjawisk (fenomenów) fenomenologia. Głosił konieczność „powrotu do rzeczy”, czyli do bezpośredniego doświadczenia tego, co dane. Wszelkie pojęciowe rozważania uznał za bezsensowne. Należało zwrócić się w stronę świadomości.
- Oswald Spengler – autor „Zmierzchu Zachodu”, przedstawiciel katastrofizmu, głoszącego upadek kultury europejskiej. Krytycznie ocenił współczesność. Przewidywał wszechwładzę pieniądza oraz gigantyczne skupiska anonimowych ludzi.
- Martin Heidegger – przedstawiciel egzystencjalizmu, uznał, że tylko człowiek egzystuje, ponieważ jedynie on ma świadomość własnego istnienia, dzięki czemu może skierować refleksje na samego siebie, może własną egzystencję zaaprobować albo ją potępić. Istotą ludzkiej egzystencji jest również zespolenie ze światem innych ludzi oraz jego nakierowanie ku śmierci, będącej nieodwołalnym końcem. Wszystko, co trwałe, jest wymysłem człowieka: jest on otoczony przez nicość. Człowiek umiera w każdym dniu swojego życia.
Najważniejsze ugrupowania poetyckie
Dwa najważniejsze ugrupowania poetyckie epoki to Skamander. Jej głównymi przedstawicielami byli: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Kazimierz Wierzyński, Jan Lechoń i Jarosław Iwaszkiewicz, oraz Awangarda Krakowska. Tę ostatnia tworzyli Julian Przyboś, Tadeusz Peiper, Jan Brzękowski.