Epoka literacka Młoda Polska

Nie trać czasu i pobierz pełną wersję notatek już teraz! Wejdź na wyższy poziom efektywności dzięki naszym notatką z Młodej Polski! Zobacz, jak nasze notatki zmienią Twoje przygotowanie do matury. W przypadku pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu.

Czas trwania epoki literackiej Młoda Polska

Na zachodzie początek przypada na koniec XIX w. i początek XX wieku.
W Polsce trwała od lat 80 – 90 XIX wieku do roku 1918 (koniec I wojny światowej).

Nazwa epoki

Nazwa epoki wywodzi się od tytułu cyklu artykułów Artura Górskiego z 1898 roku, w których autor przyrównał nowe zjawiska w literaturze polskiej do podobnych zjawisk w Europie: Młodej Francji, Młodych Niemiec i Młodych Włoch.

Inne nazwy epoki Młodej Polski

Modernizm (od fr. Moderne – „nowoczesny”) – nazwa przyjęta na zachodzie, młodzi twórcy podkreślali nowatorstwo swych idei i sposobu tworzenia.
Fin de siècle.

Dekadentyzm

Termin oznaczający „schyłek wieku”, ale określający też postawę człowieka końca wieku XIX; dekadentyzm kojarzony był z postawą bierności, niemocy, apatii, przeświadczeniem o nieuchronności śmierci, a w związku z tym oznaczał rezygnację z jakiejkolwiek aktywności.

Hasła epoki literackiej

Sztuka dla sztuki – sztuka nie ma niczemu służyć, jest wartością najważniejszą, celem samym w sobie.
Eviva l’arte – sztuka to jedyna prawdziwa, żywa i nieśmiertelna wartość, godna najwyższego poświęcenia.

Poglądy filozoficzne w epoce Młodej Polski

Artur Schopenhauer – autor dzieła „Świat jako wola i wyobrażenie”, filozof z czasów Romantyzmu, którego pesymistyczne poglądy o bólu istnienia stały się popularne pod koniec XIX wieku. Uważał, że człowiek wciąż cierpi, bo kieruje nim bezrozumny popęd życia, który nigdy nie będzie zaspokojony. Człowiek ma zatem wieczne poczucie niedosytu, ponadto lęka się śmierci. Cierpienie ludzkiego życia można złagodzić, wyzbywając się wszelkich pragnień i wchodząc w stan nirwany (błogostan, oderwanie się od spraw tego świata, brak jakichkolwiek pragnień).
Friedrich Nietzsche – autor dzieła „Poza dobrem i złem”. Głosił kult życia, mocy człowieka i siły fizycznej. Według niego człowiek powinien dążyć do wewnętrznej doskonałości. Jednostki silne uznał za nadludzi, powołanych do rządzenia słabszymi jednostkami. Odrzucił pojęcie dobra i zła, krytykował chrześcijaństwo oraz współczesną cywilizację.
Henri Bergson – autor dzieła „Ewolucja twórcza”. Głosił intuicjonizm, w myśl którego świat można poznać jedynie za pomocą intuicji. Sądził też, że w człowieku tkwią siły wewnętrzne, które zmuszają go do ciągłego rozwoju.

Postrzeganie świata, Boga i ludzi

Z przekonania o zbliżającym się końcu świata zrodzili się dekadenci, mieli poczucie bezsensu istnienie i niemocy (zarówno twórczej, jak i życiowej), nie umieli znaleźć pocieszenia w żadnej filozofii, pracy ani rozrywce. Gdy podważono wartość różnych idei, okazało się, że jedyną ucieczką od tego świata, przynoszącą ukojenie, jest sztuka. Uważano, iż sztuka istnieje sama dla siebie (“sztuka dla sztuki”), nie może być zaangażowana ani niczym ograniczona, nie musi być nawet rozumiana, gdyż dostępna jest tylko wybrańcom – artysta to wyjątkowa osoba, dlatego zazwyczaj pogardzał nierozumiejącym go tłumem. Na określenie przedstawiciela owego tłumu używano słowa filister – osoba o ograniczonych horyzontach, pozbawiona ambicji i wyobraźni, żyjąca tylko przyziemnymi sprawami. Artyści wolny czas spędzali głównie w kawiarniach, przy trunkach rozprawiali o przemijającym świecie, demonstrowali pogardę dla wszystkich norm i zakazów. Takie środowisko artystyczne zwano Cyganeria (bohemą). Zainteresowanie wsią nazwane było chłopomanią (ludomanią).

O czym pisali artyści Młodej Polski

Zadaniach artysty i sztuki pisali m.in. Stanisław Przybyszewski, Artur Górski, Zenon Przesmycki. Ich zdaniem sztuka musi być wolna od obowiązków społeczno-narodowych. Stanowi cel sama w sobie. Powinna przeciwstawić się gustom mieszczańskim ok. 1870 roku. Ukuto pojęcie „kicz” – coś reprezentujące upodobania mieszczan, pozbawione wysokiej wartości artystycznej.

Cele i cechy literatury

Estetyzm – impresjonizm, ekspresjonizm, symbolizm, ludowość, synteza sztuk, dbanie o detale.
Krytyka społeczna – naturalizm.

Główni teoretycy literatury

Zenon Przesmycki (1861-1944), krytyk, tłumacz, poeta i wydawca, znany pod pseudonimem Miriam. Redagował „Życie” warszawskie, a potem był wydawcą i redaktorem „Chimery”. W artykule „Walka ze sztuką” Przesmycki wypowiedział się na temat negatywnego wpływu na poziom kultury takich zjawisk nowoczesnej cywilizacji, jak centralizacja życia umysłowego i artystycznego w skupiskach miejskich. Według niego zagrożeniem dla prawdziwej sztuki była jej demokratyzacja, czyli powszechna do niej dostępność.

Epoka literacka Młoda Polska

Czas trwania epoki literackiej Młoda Polska

Nazwa epoki

Inne nazwy epoki Młodej Polski

Dekadentyzm

Hasła epoki literackiej

Poglądy filozoficzne w epoce Młodej Polski

Postrzeganie świata, Boga i ludzi

O czym pisali artyści Młodej Polski

Cele i cechy literatury

Główni teoretycy literatury

Odbierz kupon rabatowy! -20% na wszystkie płatne opracowania!

JPmatura sp. z o.o.

Darmowa wiedza

Twoje konto

Ważne informacje

Podobają Ci się podobne treści?

Kupon rabatowy -20%

JPMATURA-20