Epoka literacka średniowiecze
Nasze opracowania epoki średniowiecza są kluczem do osiągnięcia doskonałych wyników na maturze! Przygotowaliśmy dla Ciebie wyjątkowe materiały w PDF, które pomogą Ci zdobyć wiedzę i pokonać stres. W przypadku pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu.
Czas trwania epoki średniowiecza
Epoka trwała od 476 roku (upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego) do roku 1492 (odkrycie Ameryki przez Kolumba).
Pochodzenie nazwy epoki
Zainteresowania w średniowieczu
W centrum zainteresowań człowieka był Bóg, jemu człowiek podporządkował wszelkie działania (teocentryzm). W niemal całej Europie dominowało chrześcijaństwo. Kościół stał się potęgą, decydował o kulturze, nauce, polityce. Obowiązywał jeden język urzędowy: łacina. Panował jeden ustrój społeczny: feudalizm. To ujednolicenie życia politycznego, społecznego i kulturalnego nosi nazwę średniowiecznego uniwersalizmu. Pragnąc w doczesnym życiu zasłużyć na życie wieczne, ludzie często myśleli o śmierci – („memento mori” – pamiętaj o śmierci).
Gatunki literackie średniowiecza
Kazanie – jest to przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchowną wyznania chrześcijańskiego, która ma za zadanie nauczanie i przekazanie treści religijnych. Odmianą gatunkową kazania jest homilia, często błędnie uważana za synonim tego terminu.
Pieśń religijna – liryczny utwór modlitewny, o podniosłym charakterze, którego adresatem jest zazwyczaj Bóg.
Hagiografia – Jest to rodzaj średniowiecznego piśmiennictwa chrześcijańskiego. Zawiera biografie świętych i ascetów. Ma charakter dydaktyczny.
Tematyka epoki literackiej
- Religia
- Rycerstwo
- Dwór
- Historia
Cele i cechy literatury
Uniwersalizm – rola łaciny, jedność ideowa.
Dydaktyzm – informowanie o faktach, pouczenie oraz pareneza (wskazanie wzoru do naśladowania).
Typowy bohater średniowiecza
Asceta – służy bliźniemu, pokorny, za jego sprawą dzieją się cuda.
Władca – rycerski, sprawiedliwy, majestatyczny, broni wiary, dba o honor kraju.
Style występujące w średniowieczu
a) Romański:
- XI-XII wiek
- Budowle sakralne
- Kształt spiętrzonych figur geometrycznych
b) Gotycki:
- Wertykalizm (smukłe i wysokie budowle)
- Stawiane z cegły
- Wrażenie lekkości, ażurowość
Filozofia średniowiecza
- Scholastyka – dążenie do wyjaśnienia wydarzeń religijnych przez drogę rozumu. Nie wolno się sprzeciwiać ustalonym prawdom, mimo to dyskutowano, by wszystko wyjaśnić.
- Mistycy – ludzie, którzy przez swoją wiarę dążyli do prawdy o Bogu.
- Augustynizm – filozofia łącząca doktrynę chrześcijańską z filozofią Platona. Św. Augustyn głosił konflikt między cielesnością a duchowością człowieka, pożądaniem dobra i zła. Głosił koncepcję człowieka rozdartego między grzesznym ciałem a pobożną duszą.
Rola kobiety w epoce
Kobiety były zależne od męża lub syna, a jeśli nie były zamężne – od brata lub wuja. W małżeństwach kobiety czasami przejmowały zarządzanie gospodarstwem domowym. Ich władza ujawniała się przy prowadzeniu warsztatów rzemieślniczych, zarządzaniu służbą i uczniami. Piękne, zamężne kobiety wybierane były przez rycerzy. Rycerz musiał być jej całkowicie oddany i spełniać jej zachcianki.
Etos rycerza średniowiecznego
Chanson de geste to średniowieczne pieśni o bohaterskich czynach, układające się w cykle skupione wokół historycznych lub legendarnych bohaterów. Recytowane były przez wędrownych żonglerów przy akompaniamencie liry lub lutni.
