Epoka literacka średniowiecze
Nasze opracowania epoki średniowiecza są kluczem do osiągnięcia doskonałych wyników na maturze! Przygotowaliśmy dla Ciebie wyjątkowe materiały w PDF, które pomogą Ci zdobyć wiedzę i pokonać stres. W przypadku pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu.
Czas trwania epoki średniowiecze
Epoka trwała od 476 roku (Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego) do roku 1492 (odkrycie Ameryki przez Kolumba).
Pochodzenie nazwy epoki
Średniowiecze (z łac. Media aetas – wieki średnie) nazwa ta stosowana była w Renesansie jako negatywne określenie “mrocznego okresu”, oddzielającego ówczesne czasy od Starożytności.
Zainteresowania w średniowieczu
W centrum zainteresowań człowieka był Bóg, jemu podporządkował on wszelkie działania (teocentryzm). W całej niemal Europie dominowało chrześcijaństwo. Kościół stał się potęgą, decydował o kulturze, nauce, polityce. Obowiązywał jeden język urzędowy: łacina. Panował jeden ustrój społeczny: feudalizm. To ujednolicenie życia politycznego, społecznego i kulturalnego nosi nazwę średniowiecznego uniwersalizmu. Pragnąc w doczesnym życiu zasłużyć sobie na życie wieczne, ludzie często myśleli o śmierci – (“memento mori” – pamiętaj o śmierci).
Gatunki literackie średniowiecza
Kazanie – jest to przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchowną wyznania chrześcijańskiego, która ma za zadanie nauczanie i przekazanie treści religijnych. Odmianą gatunkową kazania jest homilia, często błędnie uważana za synonim tego terminu.
Pieśń religijna – liryczny utwór modlitewny, o podniosłym charakterze, którego adresatem jest zazwyczaj Bóg.
Hagiografia – Jest to rodzaj średniowiecznego piśmiennictwa chrześcijańskiego. Zawiera biografie świętych i ascetów. Ma charakter dydaktyczny.
Tematyka epoki literackiej
- Religia
- Rycerstwo
- Dwór
- Historia.
Cele i cechy literatury
Uniwersalizm – rola łaciny, jedność ideowa.
Dydaktyzm – poinformowanie o faktach, pouczenie oraz pareneza (wskazanie wzoru do naśladowania).
Typowy bohater średniowiecza
Asceta – służy bliźniemu, pokorny, za jego sprawą dzieją się cuda.
Władca – rycerski, sprawiedliwy, majestatyczny, broni wiary, dba o honor kraju.
Style występujące w średniowieczu
- XI – XII wiek
- Budowle sakralne
- Kształt spiętrzonych figur geometrycznych
- Wertykalizm (smukłe i wysokie budowle)
- Stawiane z cegły
- Wrażenie lekkości, ażurowość
Filozofia średniowiecza
- Scholastyka – dążenie do wyjaśnienia wydarzeń religijnych przez drogę rozumu. Nie wolno się sprzeciwiać ustalonym prawdom, mimo to dyskutowano, by wszystko wyjaśnić.
- Mistycy – ludzie sami przez swoją wiarę dążyli do prawdy o Bogu.
- Augustynizm – filozofia łącząca doktrynę chrześcijańską z filozofią Platona. Św. Augustyn głosił konflikt między cielesnością a duchowością człowieka, między pożądaniem dobra i zła. Głosił koncepcję człowieka rozdartego między grzesznym ciałem, a pobożną duszą.
Rola kobiety w epoce
Kobiety zależały od męża lub syna, jeśli zaś nie były zamężne od brata lub wuja. W małżeństwie niekiedy kobiety rządziły mężami. Ich władza ujawniała się przy prowadzeniu warsztatów rzemieślniczych, zarządzaniu służbą, uczniami. Piękne, zamężne kobiety wybierane były przez rycerza. Rycerz musiał być jej całkowicie oddany i spełniać jej zachcianki.
Etos rycerza średniowiecznego
Chanson de geste – średniowieczne pieśni o bohaterskich czynach, układające się w cykle skupione wokół historycznych lub legendarnych bohaterów. Recytowane były przez wędrownych żonglerów przy akompaniamencie liry.