Epoka literacka współczesność
Nauka języka polskiego szybko Cię nudzi? Masz problem z zapamiętaniem epoki współczesności, która jest potrzebna do matury? Poznaj naszą pomoc naukową w postaci opracowania PDF. W przypadku pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu.
Czas trwania współczesności
Epoka rozpoczęła się w 1945 roku (zakończenie II wojny światowej) i trwa do czasów dzisiejszych.
Nazwa epoki literackiej
Epoka określona jest obecnie jako współczesność ze względu na to, że w czasie jej trwania żyjemy. W jej obrębie wyróżniamy poszczególne prądy literackie o własnych nazwach.
Gatunki literackie
Esej – jest to forma literacka lub literacko-naukowa prezentująca punkt widzenia autora. Esej może poruszać tematykę filozoficzną, społeczną lub artystyczną, być formą krytyki literackiej lub manifestu politycznego.
Groteska – jest kategorią estetyczną, charakteryzującą się połączeniem w jednym dziele, np. tragizm i komizm, fantastyka i realizm, piękno i brzydota.
Tematyka w epoce
Historia najnowsza – wojna, holokaust, stalinizm, groteskowy świat PRL-u.
Cele i cechy literatury
Jednym z celów i cech literatury w epoce współczesności było zaangażowanie polityczne.
Typowy bohater
- Pisarz
- Inteligent
- Kat lub ofiara
Hasła w epoce współczesności
- Apokalipsa spełniona – wojna przekreśliła religię, etykę, kulturę.
- Wielość prawd – nie ma prawdy obiektywnej, każdy ma swoją prawdę, spory o prawdę są jałowe, literatura to tylko intelektualna gra.
- Mała ojczyzna
Postrzeganie świata, Boga i ludzi
- Wczesne czasy powojenne – radość z zakończenia wojny zakłócały pytania o przyczynę tego, co się wydarzyło. Ci, którzy wojnę przeżyli poza krajem, wracali teraz do kraju lub zostali na obczyźnie. Kultura podporządkowana została interesom państwa i partii komunistycznej. Ludzie nadal żyli w strachu, toczyły się procesy polityczne, przeciwników ideologicznych zamykano w więzieniach, działała cenzura. Poeci nie pisali według narzuconych reguł, a ich dzieła nie były wydawane. Ukazały się one w drugim obiegu wydawniczym (nielegalnie), podobnie jak tłumaczenia dzieł zagranicznych twórców.
- Czasy po śmierci Stalina (1953) – po śmierci Stalina osłabł system terroru, zwiększyły się swobody obywatelskie, powstały niezależne od partii instytucje kulturalne, działały teatry studenckie. Nadal jednak wybuchały protesty społeczne, a działaczy politycznych spotykały szykany. W latach 60. nasilił się antysemityzm, w wyniku którego wielu ludzi było zmuszonych opuścić Polskę.
Zjawiska występujące w literaturze w okresie współczesności
- „Nowa powieść”, antypowieść – we Francji, odrzucająca logiczną budowę świata przedstawionego i eksperymentująca z czasem, językiem oraz formą.
- Teatr absurdu – poświęcony tragizmowi współczesnego człowieka, rezygnuje z akcji i scenografii, pomija psychologiczną motywację postępowania.
- Socrealizm – tematyka pracy i walki klasowej.
- Egzystencjalizm – bohater przedstawiony jako samotna jednostka, zagubiona w absurdalnym świecie, nękana poczuciem nicości i skazana na wolność wyboru.