Znani pisarze - Starożytności
1. Homer- (przełom IX/VIII w.p.n.e)
Urodzony prawdopodobnie w Grecji (Chios) w VIII wieku p.n.e. Jego życiorys pozostaje nieznany; o sławę miejsca urodzin poety już w starożytności spierało się siedem miast greckich. Był zapewne wędrownym śpiewakiem (według legendy- był ślepcem), recytującym przy wtórze muzyki znane sobie lub ułożone przez siebie utwory. Autorstwo „Iliady” i „Odysei” dało mu pozycje jednego z największych poetów w całej historii literatury światowej. Starożytni przypisywali mu więcej utworów (np. tzw.: „Hymny homeryckie”), ale dziś wiadomo, że Homer nie mógł być ich autorem (powstały one znacznie później niż „Iliada” i „Odyseja”). Na wyspach Los i Chios wzniesiono poświęcone mu świątynie, a w Olimpii i Delfach postawiono jego posągi.
2. Wergiliusz- (70 r. p.n.e. - 19 r. p.n.e.)
Najwybitniejszy z epików rzymskich. Urodził się 70 r. p. n. e. w okolicy miasta Mantua. Utwory Wergiliusza nawiązują do legendarnego pochodzenia Rzymian, którzy mieli wywodzić się od Trojan. Fascynowała go filozofia epikureizmu. Pobierał nauki w Kremonie, Mediolanie i w Rzymie w zakresie retoryki, astronomii i medycyny. Trudnym doświadczeniem życiowym była dla niego utrata rodzinnego majątku, który w końcu udało mu się odzyskać dzięki protekcji wpływowych przyjaciół. Pochowano go przy drodze z Neapolu do Puteoli.
3. Ezop- (620 r. p.n.e - 564 r. p.n.e.)
To grecki bajkopisarz, który pochodził z Frygi w Azji Mniejszej. Urodzony ok. 620 r. p.n.e. Mieszkał na wyspie Samos, gdzie został niewolnikiem i służył u Ksantusa i Jadmona. Ezop był uznawany za twórcę klasycznej bajki – której bohaterami były zwierzęta, a fabuła była pochodziła z życia codziennego i ludowej tradycji. Dzięki swoim zdolnościom literackim odzyskał wolność, a dzięki zaangażowaniu w działalności polityczne był doradcą króla Lidii. Pisarz Starożytności popadł w niełaskę kapłanów delfickich i został przez nich zgładzony. W IV wieku p.n.e. postawiono Ezopowi pomnik (dzieło Lizypa), a wydarzenie to zostało upamiętnione w pismach Fedrusa z I w.n.e.
4. Horacy- (65 r. p.n.e - 8 r. p.n.e)
Quintus Horatius Flaccus żył w latach 65 r. p.n.e. – 8 p.n.e. Był synem zamożnego wyzwoleńca. Ukończył szkołę niższą w Rzymie i studiował w Atenach i otrzymał staranne wykształcenie. Był trybunem wojskowym w wojskach Brutusa. Po konfiskacie majątku zarabiał na życie jako sekretarz kwestora. Jego talent dostrzegł Wergiliusz, co spowodowało, że Horacy znalazł się pod opieką słynnego patrona poetów- Mecenasa. Odtąd mógł się całkowicie poświęcić literaturze. Najbardziej znane utwory Horacego to „Pieśni” (inaczej „Ody”); poza tym pisał „Listy” (w tym „List do Pizonów” znany jako „Ars poetica”, czyli „Sztuka poetycka”), „Satyry” oraz „Epody” (wiersze o tematyce politycznej). Postawa życiowa i artystyczna stworzona przez Horacego nazwaną jest horacjanizmem.
5. Sofona- (VII w. p.n.e. - 604 r. p.n.e.)
Żyła w drugiej połowie VII w.p.n.e. lub na przełomie VII i VI w.p.n.e., na greckiej wyspie Lesbos, gdzie prowadziła pensje dla młodych dziewcząt, tak zwane thiasus (koła czcicielek Afrodyty). Od nazwy wyspy Lesbos pochodzi termin „lesbijstwo” ze względu na homoerotyczne skłonności Sofony. Pochodziła z miejscowej arystokratycznej rodziny, w późniejszych latach życia skupia wokół siebie dziewczęta z zamożnych domów, które kształciła w muzyce i poezji. Legenda mówi o jej spowodowanym nieszczęśliwą miłością do Faona- skoku ze Skały Leukadyjskiej do morza, zakończonym śmiercią. Jeszcze za życia cieszyła się w całym świecie greckim sławą najlepszej poetki litycznej. Pisała między innymi liryki miłosne i pieśni weselne. Safona popełniła samobójstwo, rzucając się ze Skały Leukadyjskiej. Do dziś zachowało się zaledwie kilkanaście jej utworów, na ogół niekompletnych.
6. Platon- (427 r. p.n.e. - 347 r. p.n.e.)
To grecki filozof, który przyszedł na świat w Atenach ok. 427 p.n.e. Zajmował się on niemal wszystkimi dziedzinami wiedzy. Pochodził z rodziny arystokratycznej Kodrydów, gdzie otrzymał staranne wykształcenie. Dzięki matce wiązały go krewniacze relacje ze słynnym Solonem. W wieku 18 lat został porwany przez piratów i sprzedany, a na targu niewolników wykupił go krewny. Mając 20 lat, został uczniem Sokratesa. Śmierci Sokratesa w roku 399 p.n.e. wpłynęła na Platona tak bardzo, że zdecydował się emigrować z kraju i zwiedzając kraje takie jak Italia i Egipt. Po powrocie założył szkołę, nazwaną Akademia Ateńską (znajdowała się w gaju Akademosa), jej wychowankiem był m.in. Arystoteles. Platon był pod silnym wpływem Sokratesa, ale i Pitagorasa. Dzieła filozoficzne spisywał w formie dialogów. Jest ojcem idealizmu filozoficznego. Rozważał istnienie idei ogólnych (takich jak dobro piękno i prawda), etykę, kwestię ustroju idealnego. Najbardziej znane dialogi Platona to „Obrona Sokratesa”, „Timaios”, „Kriton”, „Uczta”, „Państwo”. Odszedł w 347 roku p.n.e.
7. Anakreont- (570 r. p.n.e. - 485 r. p.n.e.)
8. Tryteusz- (VII w. p.n.e.)
Poeta, grecki śpiewak z okresu VII w. p.n.e. pochodzący z Aten lub ze Sparty. Autor elegii pisanych w języku jońskim oraz autor patriotycznych utworów lirycznych. Został on wysłany na pomoc Sparcie podczas II wojny messeńskiej przeciwko Messeńczykom, a dzięki swojej poezji zagrzewał Spartan do walki. Prezentuje on bohaterstwo, niezłomną walkę, poświęcenie dla ojczyzny i sławę. Nie zachowało się wiele z jego wierszy, większość pozostała we fragmentach, ale wszystkie one służą propagowaniu idei walki za ojczyznę. W kulturze europejskiej terminem „tyrteizm” określa się poezję patriotyczną, której autorzy nawołują do nieugiętej walki w obronie niepodległości. W literaturze polskiej motywy tyrtejskie były żywe w XIX w. Z całej jego twórczości zachowało się jedynie nieco ponad 150 wersów utworów. W jego poezji przeważała idea wspólnotowości.
9. Simonides z Keos- (przełom VI i V w. p.n.e.)
Urodzony na przełomie VI i V w. p.n.e. na wyspie Keos. Pierwszy poeta, liryk, dla którego tworzenie poezji stało się źródłem utrzymania. Swoje życie spędził na dworach władców i tyranów. Wielbił Apollina, był twórcą peanów ku jego czci. Był autorem pieśni chóralnych, dytyrambów, hymnów, trenów, oraz elegii. Jego wiersze wyrażają filozofię życiową. Uczył on, że życie trzeba przyjmować takie, jakie jest. Uznawany jest za twórcę epigramu jako gatunku literackiego. Data jego śmierci jest nieznana.
10. Sofokles- (ok. 496 r. p.n.e. do 406 r. p.n.e.)
Urodził się w Kolos pod Atenami jako syn płatnerza (rzemieślnik wykonujący zbroje dla ludzi i koni). Żył od około 496 roku do 406 roku p.n.e.. To, obok Ajschylosa i Eurypidesa, najsłynniejszy grecki dramatopisarz. Żył w czasach największego znaczenia tego miasta. Sofokles wielokrotnie zwyciężył w konkursach dramatycznych organizowanych, okazji ateńskich świąt. Odniósł 18 zwycięstw w agonach. Brał udział w życiu kraju: był strategiem, zajmował się konstytucją ateńską, sprawował funkcję kapłana. Rozwianą grecki teatr- rozbudował scenografię, wprowadził trzeciego aktora i dłuższe monologi postaci. Chór w jego utworach stał się raczej komentatorem wydarzeń niż ich aktywnym uczestnikiem. Przypisuje mu się autorstwo 123 utworów dramatycznych (tragedie i dramaty satyrowe), z nich zachowało się do dziś tylko siedem, w tym „Antygona” (ok. 441 p.n.e.), „Król Edyp” (ok. 429 p.n.e.), „Elektra”, „Edyp w Kolonie”.