Epoka - Barok

• W Europie od drugiej połowy XVI wieku do końca następnego stulecia.
• W Polsce epoka ta trwała od lat osiemdziesiątych XVI w. po początek wieku XVIII.

• Kazanie
• List
• Epos

Kazanie – gatunek literatury stosowanej, przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchowną wyznania chrześcijańskiego, która ma za zadanie nauczanie i przekazanie treści religijnych.

List – gatunek literatury stosowanej, pisemna wiadomość wysyłana przez jedną osobę (nadawcę) do drugiej (adresata). Tradycyjny list to wiadomość zapisana na kartce (kartkach) papieru i zapieczętowana lub wysłana do adresata w kopercie.

Epos – jeden z głównych i najstarszych gatunków epiki. Obejmuje utwory najczęściej poetyckie, rzadziej tworzone prozą, ukazujące dzieje życia legendarnych, częściowo lub całkiem historycznych bohaterów, na tle wydarzeń przełomowych dla danego narodu. Często opowiadają nie tylko o postaciach ludzkich, ale też boskich, magicznych czy demonicznych.

• Manieryzm – kierunek, który pojawił się w pierwszej połowie XVI wieku we Włoszech, obfitujący w nieproporcjonalnie i skomplikowane formy oraz podejmujący wyszukane tematy. Jego cechy to przesadna ekspresja, czyli uzewnętrznienie przeżyć, zachwianie harmonii, deformacja postaci oraz nierealna kolorystyka.

• Sarmata – szlachcic – ziemianin, tradycjonalista, gorliwy katolik, patriota, dobry kompan do bitki i do wypitki.
• Dworak – wyrafinowany, wielbiciel życia i uciech dworskich, skłonny do refleksji.

• Vanitas – wszystko marność.
• Bojowanie – życie jest walką.
• Et in Arkadia ego – jestem nawet w Arkadii – śmierć czai się wszędzie.

• Peter Paul Rubens – malarz, autor m.in. „Trzech Gracji”, „Podniesienia krzyża”, malował kobiety o obfitych kształtach (tzw. rubensowskie kształty).
• Rembrandt van Rijn – malarz, autor m.in. „Lekcji anatomii doktora Tulpa”, „Powrotu syna marnotrawnego”, mistrzowsko wykorzystywał światłocień.
• Michelangelo Caravaggio – malarz, autor m.in. „Złożenia do grobu”, jego dzieła charakteryzują się niezwykłym napięciem dramatycznym.

• Marinizm – nurt literacki, zgodnie z którym autor dbał o kunsztowność i dworską elegancję utworu, zaskakiwał czytelnika niezwykłym językiem, wyszukiwanymi zabiegami stylistycznymi oraz oryginalnymi skojarzeniami. Nazwa nurtu wywodzi się od włoskiego poety Giambattisty Marina. Polskim przedstawicielem tego nurtu był Jan Andrzej Morsztyn.
• Konceptyzm – podporządkowanie utworu zaskoczeniu czytelnika, które poeta chciał osiągnąć dzięki wyjątkowemu pomysłowi.
• Styl makaroniczny – charakterystyczne dla polszczyzny barokowej nagromadzenie wtrętów łacińskich. Makaronizmy pojawiają się m.in. w „Pamiętnikach” Jana Chryzostoma Paska.