Epoka literacka renesans

Czas na prawdziwe pogłębienie wiedzy! Pełna wersja opracowań w PDF to nie tylko sucha teoria, ale również kompleksowe spojrzenie na epokę renesans, która w pełni pomoże Ci przygotować się do matury. W przypadku pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu.

Czas trwania epoki literackiej renesans

  • We Włoszech epoka renesans rozpoczyna się w XIV wieku i trwa do początków wieku XVI.
  • W krajach północnoeuropejskich epoka trwa od końca wieku XV do końca wieku XVI, a nawet lat trzydziestych XVII wieku.

Wydarzenia, które wiążą się z początkiem epoki renesans

  • Zdobycie Konstantynopola przez Turków w 1450 roku, które spowodowało wyjazd uczonych do Włoch.
  • Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga w 1450 roku, dzięki czemu poglądy zawarte w książkach mogły się szybko rozpowszechniać.

Odkrycia geograficzne epoki

  • Odkrycie Ameryki przez Kolumba w 1492 roku, które przyczyniło się do zmiany postrzegania świata.
  • Odkrycie drogi morskiej do Indii – dokonał tego Vasco da Gama – rok 1498.
  • Opłynięcie Ziemi w latach 1519 – 1522 – wyprawa Ferdynanda Magellana była ostatecznym dowodem na jej kulistość.

Pochodzenie nazwy epoki

Nazwa epoki pochodzi od francuskiego słowa renaissance – odrodzenie.

Gatunki literackie w epoce

  • Fraszka (frasca) – gałązka, drobiazg. To krótki utwór liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany o różnorodnej tematyce, często humorystycznej lub ironicznej (satyrycznej). Posiada puentę.
  • Epigramat – krótki utwór poetycki w formie aforyzmu, wywodzący się z napisów informacyjnych w starożytnej Grecji zamieszczanych na grobach, pomnikach lub ofiarach wotywnych. Tekst inskrypcji krótki, przeważnie dwuwierszowy, pisany dystychem elegijnym.

Tematyka renesansu

Tematyka epoki renesansu jest dworska, filozoficzna, polityczno – społeczna, a także wiejska.

Typowy bohater renesansu

  • Błazen, frant – psotny, przekorny, sprytny, prostak z pozoru.
  • Szlachcic, ziemianin – wolny, gospodarny, zaangażowany w sprawy kraju, pobożny, wiodący uczciwe, spokojne życie.

Typ autora w epoce

  • Indywidualność twórcza – sławny, główny nad tłumem, zna swą wartość.
  • Poeta doctus – bawi, wzrusza, uczy, tworzy pod wpływem natchnienia.

Hasła występujące w renesansie

  • Ad fontes ! – od źródeł (antycznych, biblijnych).
  • Nic co ludzkie nie jest mi obce.

Postrzeganie świata, Boga i ludzi

  • Świat traktowano jako dzieło stworzone dla człowieka przez wszechmocnego, sprawiedliwego i dobrego Boga.
  • Dążono do odnowy życia religijnego oraz do dyskusji o prawach wiary i reformach w instytucji kościoła.
  • Za początek reformacji przyjmuje się wystąpienie Marcina Lutra z 1517 roku.
  • Zwolenników Lutra nazwano protestantami.

Najważniejsi filozofowie

Erazm z Rotterdamu – autor dzieła „Pochwała głupoty”, wytykał warstwom społecznym uprzywilejowanym zakłamanie, głosił konieczność pokoju między religiami chrześcijańskimi (irenizm).

Pojęcia związane z epoką

  • Antropocentryzm – człowiek i ludzkie sprawy w są centrum zainteresowań myśliciela.
  • Indywidualizm – każdy człowiek jest uznany za dobro niepowtarzalne i odrębne. Erazm wprowadza w ten sposób na nowo do filozofii pojęcie jednostki.
  • Tolerancja – prawem człowieka jest dochodzenie samemu do prawdy, nie wolno narzucać mu wbrew jego woli żadnych gotowych rozwiązań.

Architektura, malarstwo i rzeźba

  • Sztukę ceniono bardzo wysoko, dlatego zamożni mieszczanie artystów otaczali opieką (mecenat).
  • Artyści przestali być anonimowi.
  • Dzięki swym dziełom artyści chcieli zapewnić sobie nieśmiertelność.
  • Prąd artystyczny odwołujący się do osiągnięć Starożytnych Greków i Rzymian nosi nazwę klasycyzmu.
  • Nastąpił rozwój budownictwa świeckiego: budowano pałace miejskie, kamienice mieszczańskie, ratusze – co miało związek z rozwojem miast.

Wybitni artyści renesansu

  • Leonardo da Vinci – malarz, badacz natury, matematyk, inżynier, wynalazca. Do jego najsłynniejszych obrazów należą: „Ostatnia wieczerza”, „Mona Liza”, „Dama z łasiczką”.
  • Rafael Santi – malarz słynący przede wszystkim z obrazów przedstawiających Madonny z Dzieciątkiem „Madonna Sykstyńska”, „Madonna ze szczygłem”.
  • Michał Anioł Buonarotti – malarz, rzeźbiarz, poeta. Jego dziełem są m.in. freski z Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie oraz plan tamtejszego kościoła św. Piotra. Do najsłynniejszych rzeźb Michała Anioła należą: „Dawid”, „Pieta”, „Mojżesz”.

Najważniejsze zabytki sztuki renesansowej w Polsce

  • Kaplica Zygmuntowska na Wawelu oraz dziedziniec Zamku Wawelskiego.
  • Niektóre kamieniczki przy Rynku Głównym w Krakowie.

Podobają Ci się podobne treści?

Zapisz się do naszego newslettera i zdobądź -20% zniżki na wszystkie opracowania! Wysyłamy tylko wartościowe treści dotyczące matury z języka polskiego!

Kupon rabatowy -20%

Wykorzystaj -20% zniżki na wszystkie opracowania! 

JPMATURA-20